Jeesuse almetjidie tjelmine gaavnedi. Numhtie aaj mijjieh tjoerebe.
Luvkas-vaentjielisnie nyjsenæjjan bïjre saakeste mij kråavhtjoesrudtjine luhkiegaektsie jaepieh orreme, idtji buektehth rïekte tjåadtjodh, mohte iktesth tjoeri våålese juelkine jïh geajnoej muevieh vuejnedh. Idtji naan aejkieh buektehth guevtielidie jïh elmiem vuejnedh. Jeesuse dejnie soptseste. Ihke altese tjelmieh gaavnedidh lea boelvestamme jïh ååredæjjine bæjjese vuajneme. Jeesuse nyjsenæjjam gaajesje jïh dellie maahta voestes aejkien daejtie luhkiegaektsie jaepijste rudtjem viht staeriedidh.
Jeesuse almetjidie tjelmine gaavnedi. Numhtie aaj mijjieh tjoerebe gosse gaavnedibie. Dellie mijjen kråavhtjoes rudtjh rïekte vihth sjidtieh, dellie löövles maajsoeh rudtjeste luejhtieh.
Daan biejjien tjåadtjoem daesnie goh ärkebïskohpe Svïenske gærhkosne, dijjine, saemien almetjidie, jïh boejhkesjem ahte IBIE MIJJIEH dijjem tjelmine gaavnedamme. Mijjieh libie kråavhtjoes mijjine orreme, ibie mijjieh rïekte tjåådtjeme rasismi jïh faamoen vööste. Mijjen rudtjh leah kråavhtjoes, mijjen laajkojste mijjieh guedtieminie. Mijjieh ov-staeriesvoeti maajsoeh dijjide beajeme. Mijjieh maajsoem beajeme dijjen maadtojde, skaamojne jïh vaejvine, mah boelvijste boelvide eerpeme.
Guhkiem idtjimh sïjhth jallh maehtieh dam guarkedh gænnah. Idtjimh vuejnieh. Idtjimh goltelh. Vaejvie lea ihke Svïenske gærhkoe lea meatan orreme aassjoestamme. Ahte gærhkoem mijjieh iehtsebe, lea ålvas stoerre vaejviem vadteme.
Gaskestallemen mænngan Ságastallamisnie 2011 mijjieh jienebh lïereme mijjen laajkoe jïh dïedten bïjre, sjïere dotkemen tjïrrh mij dan bïjre vïhtesjamme Veelkesgærjesne: De år lämnade jag mitt hem och har ännu inte kommit tillbaka”- Minnesbilder från samernas historiska relationerna mellan Svenska kyrkan och samerna jïh Nomaadeskuvle gærjesne ”När jag var åtta år lämnade jag mitt hem och har ännu inte kommit tillbaka”- Minnesbilder från samernas skoltid.
Vïhnesjimmiem mijjieh daan biejjien govleme jååhkesje ahte mijjen gærhkoe meatan orreme irhkemisnie saemide. Saejrieh, vaejviem, skaamoedomtesem, jïjtje-aassjoem, måeriem jïh geerve mojhtesidie leah saetniesvoete. Gåessie mijjieh saemien almetjidie bïehtedamme mijjieh Jupmelen aehtjiem aaj bïehtedamme. Ibie mijjieh goltelamme aejlies Voejkenem sjugniedimmesne.
Svïenske gærhkosne saemien aajmoevoete væssjoehtin. Dan sijjeste Jupmelen aehtjien guelmiem saemien åabpaj jïh vïelli luvnie damtedh, mijjieh pryövimh dejtie skaepiedidh jienebelåhkoe kultuvren jïjtsh guelmien mietie. Dijjieh mijjese saakestamme trumhpiestimmiekristemen bïjre jïh koloniaale jïh daaroedehtemen bïjre. Saemien kultuvrem aassjoestehtin, jïh numhtie aaj saemiengïele, vætnoem jïh tjeahpoem. Ibie raaktan vuejnieh dijjen ektievoete Jupmelen aahtjan jïh eatnamasse. Idtjimh guarkah ihke saemien aajmoevoete aarkebiejjien barkosne vuesiehtieh. Ibie mijjieh dijjem tjelmine gaavnedamme.
Daam mijjieh daan biejjien boejhkesjibie jïh dan mietie manne Svïenske gærhkoen gaavhtan aantegese birrem.
Svïenske gærhkoe sjïere dåemiedimmiem utni öörnedimmesne nomadskuvleste jïh barkoehæhtjojste. Saemien maanah tjabrehtin fuelhkien jearsoesvoetem laehpedh jïh sosiaale gaskesh tsööpkin. Gærhkoegærjatjaelielimmesne saemien nommh jarkelin daaroen nommide, jïh gïele-, identiteete- jïh kultuvredassedimmieh sjïdti.
Daam Svïenske gærhkoe daan biejjien boejhkesje jïh daan gaavhtan mijjieh aantegese birrebe.
Svïenske gærhkoe sjïere dåemiedimmiem åtneme jïh goh oksem rïhpestamme naeliebiolåågide. Åvtesne hearra provhkin dej auktoriteete jïh faamoe siebriedahkesne ihke voebnesjidh dej tjïertediblemh jïh koloniaale ussjedimmieh gusnie aaj geerve mïedtelimmieh almetji vyörtegsvoetijste sjïdti.
Daam Svïenske gærhkoe daan biejjien boejhkesje jïh daan gaavhtan mijjieh aantegese birrebe.
Åvtesne hearrah baajin saemien gaalnh tjåanghkan tjåegkedh naeliebiolåågihkeles baakoejgujmie jïh aaj tjuerpieslaakan biehkine. Gaalnide museeumisnie tjöönghkin jïh jeatjah institusjovnine, jïh annje desnie aajmone, ov-almetjinie dorjeme.
Daam Svïenske gærhkoe daan biejjien boejhkesje jïh daan gaavhtan mijjieh aantegese birrebe.
Koloniseringe gusnie Svïenske gærhkoem meatan orreme, darjoeji ihke eatnemh dassin jïh ålvas stoerre eksploateeringe sjïdti. Joekehtsh faamoe mij sjïdti, daaletje aaj saemide tsavtsa nuepiem aerpievuekiej eatnemh jïh jielemh vaarjelidh. Svïenske gærhkoen buerie mojhtesinie jienebelåhkoensiebriedahke juekieji saemieh saemijste. Tsööpkemem saemien almetjijstie ovmessie kategorijijste hammoedin laakem “lapp ska vara lapp” politigke, guktie daaletje aaj vaejvies ræjhtoeh saemiej gaskoeh.
Daam Svïenske gærhkoe daan biejjien boejhkesje jïh daan gaavhtan mijjieh aantegese birrebe.
Daam mijjieh dorjeme, ibie maehtieh jeatjahlaakan darjodh. Mohte mijjieh maehtebe saangerdimmiem damtedh ihke mijjieh meatan orreme Sveerjen koloniaale histovrijisnie. Mijjieh maehtebe saangerdimmiem damtedh gosse ibie buektiehtamme, jïh ov-syjhteden bïjre ihke saetniesvoetem vuejnedh jïh tjelmine gaavnedidh. Goh gåarhmede biehkiem mijjieh sïjhtebe boejhkesjidh mijjen moraalen dïedte jïh ektine vaeltedh ihke rïektese jïh rïektesvoetese barkedh. Seamma aajmosne mijjieh sïjhtebe maahtoem vuejnedh mij båetije dotkemisnie båata jïh aaj staaten saetnieskommisjovne.
Initiatijve Saemien raereste Svïenske gærhkosne, ektieraereste krirriejgujmie Saemiedigkesne jïh saemiej organisasjovnigujmie jïh aaj nænnoestimmien mænngan gærhkoeståvrosne jïh gaajhkide luhkiegolme stifthståvrojne manne daan biejjien aantegesem birrem Svïenske gærhkoen tjïrrh. Seammasïenten mijjieh laehpebe dah gaektsie luhpiedimmieh dijjide, daej båetije luhkie jaepide. Mijjieh sïjhtebe ahte mijjen gærhkoe, mij gellieh dijjeste aaj lïhtsegh, meatan sjædta skaepiedidh akten öörnegem rïektesvoetine gusnie saemieh åadtjoeh dïeve reaktam damtedh goh aalkoealmetjh.
Gosse mijjieh daan biejjien aantegese birrebe ibie mijjieh moenh guktie gaatesjen dåastoejidie. Ibie maehtieh dïjrem krïevedh gåessie vaestiedimmiem vedtedh jïh guktie vaestiedimmie edtja sjïdtedh.
Boelhkesne mijjieh Jupmelen aehtjiem rohkelassjebe jïh dijjem birresjibie ihke åadtjobe tjelmine gaavnedidh. Ihke ibie mijjieh vihth båajhtede jïh fiejlieh darjoeh. Dovne gaajhkide baajebe Jeesusistie gaajesjidh mij boelveste ihke dejtie kråavhkode tseegkedh. Dovne goh guedtieminie dejtie mah vaejviedin jïh dejtie mijjeste goh miedtiji vaejvide guedtieminie. Naemhtie mijjieh maehtebe Kristusem sinsitnine damtijidh. Naemhtie ihke maehtebe ektine guevtielidie jïh elmiem vuejnedh.
Daan biejjien mijjieh dijjen uvte boelvestibie, ihke Svïenske gærhkoen irhkemem boejhkesjidh jïh ihke daerpies sïllem åvtese vaeltedh guhkiem seamadimmie geajnosne.
(Gærhkoetjåanghkoe, bïskohpigujmie j.j tjuedtjielieh/boelvestieh)
Mijjieh aantegesem birrebe Svïenske gærhkoen irhkemijstie saemien almetjidie.
Sjeavohth.
(Gaatesjen jïh buerkiestimmiem luhpiedimmijste laehpedh)