Foto: Emma Berkman

Kristeles jaahkoe

Gieriesvoete kristeles jaahkoen maadtoe jïh ulmie. Gaajhke gieriesvoete Jupmielistie båata. Gieriesvoete jieledem vadta.

Jaahkoe lea jearsoesvoete

Kristeles jaahkoe lea jearsoesvoeten jïh gieriesvoeten Jupmelen bïjre, gie iktesth mijjien jieliemisnie guadta, raereste jïh orrestahta. Jeahtasåvva ij gie gænnah Jupmelem vuajneme. Jesus Kristusen jïh altese jieledebarkoste maehtebe Jupmelem lïeredh damtedh. Mijjieh maehtebe vuejnedh gie lea jïh guktie Jupmele lea. Dan gaavhtan bijpelen soptsesh Jesusen bïjre kristeles jaahkosne vihkielommes.

Rohkelimmie guadta

Rohkelimmie lea baalka jaahkose. Ih daarpesjh jaehkedh jis rohkelh, maahtah rohkelimmine aelkedh.  Rohkelimmesne ræhpas vaajmoem åtna jïh aejverem Jupmielasse. Rohkelimmesne maahta Jupmielasse soptsestidh jallh ajve sjeavohth Jupmelinie årrodh. Rohkelimmesne maahta soptsestidh, gihtjedh, viehkien mietie gihtjedh, gijhtedh jïh vihkielommes: Jupmielasse jïjtjemse laehpedh.

Åejvien bueriesjugnehtse jïh Mijjen Aehtjie åarjelsaemiengïelesne gååvnesieh.

Jaahkoen byjhkesjimmie

Kristeles gærhkoe aajnege Jupmielasse byjhkesje – Aehtjiem, Baerniem jïh Aejlies Voejkenem – mij sjugnede, lutnjeste jïh jielehte.
Sveerjen gærhkoe ektievoete dehtie veartene vijries gærhkoste jïh kristeles byjhkesjimmiem juaka jïh dam aejlies golmesvoetem earohte.

Jaahkoem byjhkesjimmien baakoej jïh dahkoej tjïrrh lahteste, man aerpie dehtie apostoliske aejkeste. Byjhkesjimmie dellie jaahkoem vuesehte, voejhkele jaahkoen maadtoem  buerkiestidh, men ij jalhtse jaahkoem.

Golme båarasåbpoe jaahkoen byjhkesjimmieh sjïere leah goh jaahkoen jïh gærhkoen kontinuiteete daaj tjuetiejaepiej tjïrrh.

Apostoliske jaahkoen byjhkesjimmie åarjelsaemiengïelesne

Evangeliske-lutherske gærhkoe

Sveerjen gærhkoe evangeliske-lutherske aerpievuekesne, mij aktene Augsbursken byjhkesjimmine jaepien 1530 raejeste. Reformasjovnen mietie byjhkesjimmietjaalegh vïhtesjin guktie jaahkoen tjïrrh åadtjoejin vaestiedassh dejbeeli gyhtjelasside.

En dopfunt av silver med en etsad duva.

Sakramente lea aejlies dahkoe

Gååvnesieh sjïere boelhketjh jieliedisnie. Gååvnesieh aaj sjïere boelhketjh gærhkoerommesne.

Maalestahke – aejlies maalestahke

Gosse mijjieh laejpiem jïh vijnem dåastoehtibie åadtjobe biehkiem Kristusen åedtjeste jïh vïrreste. Dellie Jupmele båata mijjen lïhke. Maalestahke lea aejlies dahkoe, rïektesvoeten jïh håhkoen væhta.

En bebis i dopklänning får vatten på sitt huvud av en präst.

Laavkome lea aejlies

Laavkome lea aejlies darjome – sakramente. Dïhte mij laavkomem dan sjïere darjodh, Jesus laavkoeminie eelki jïh mijjiem birri laavkodh.

En vit samisk bibel på bordet.

Bijpele

Bijpielisnie mijjieh skaehtiem gaavnebe gusnie soptsesh, lyrihke jïh båetije biejjiej vuajnoeh mah ektesne leah kristeles jaahkoen jïh aerpievuekien våarome.

Båeries testamente

Dïhte hebreladtji bijpele – mij kristegassjh guhtjieh Båeries testamente – maahta buerkeste goh gærjagåetie gusnie ovmessie gærjah. Ovmessie vuekine Båeries testamente soptseste Jupmelen dahkoej bïjre histovrijisnie jïh almetji jieliedisnie.

En person går och bär på en samisk utgåva av gamla testamentet.

Orre testamente

Orre testamentesne ovmessie såarhti teksth. Gaajhkh leah Jesus Kristusen bïjre. Dah soptsestieh dan bïjre maam Jesus jeehti jïh darjoeji jïh guktie dan dïjrem voestes aejkien mietie govlesovvi.

Kyrkobesökare i samiska dräkter sitter i kyrkbänkarna.

Jaahkoebyjhkesjimmie

Jaahkoebyjhkesjimmie iktede kristeles jaahkoe lea golmenektievoeten Jupmelem jaehkedh: Jupmele goh Aehtjie, Baernie jïh Voejkene.

Mijjen Aehtjie

Mijjieh rohkelassem abpe veartaninie rohkelibie. Jesus mijjieh lïeri rohkelassem rohkelidh maam gohtje Mijjen Aehtjie. Jïjnjh aaj dam Åejvien rohkelassem vuj Aehtjie mijjien gåhtjoeh. Dïhte lea rohkelasse maam mijjieh maehtebe ektesne gaajhkine kristegassjine rohkelidh abpe veartanisnie.

En man blickar upp mot stjärnhimlen.

Dah golme jaahkoebyjhkesjimmieh

Mij dïhte sæjhta jiehtedh gosse gærhkoe byjhkesje mijjieh Jupmelem jaehkebe? Dïhte sæjhta jiehtedh mijjieh jaehkebe Jupmele gååvnese jïh dïhte sæjhta relasjovnem utnedh datnine jïh mannine jïh abpe veartaninie. Mijjieh jaehkebe almetjh maehtieh Jupmelem damtedh.

MIJJEN AEHTJIE – Herrens bön

Mijjen Aehtjie guhte leah elmierïjhkesne.
Baajh dov nommem aejliestovvedh.
Baajh dov rïjhkem båetedh.
Baajh dov syjhtedem eatnamisnie sjïdtedh guktie elmierïjhkesne.
Vedtieh mijjese daan biejjien mijjen beajjetje laejpiem.
Luejhtieh mijjeste maam mijjieh meadteme guktie mijjieh luejhtebe dejstie guhth mijjese meadteme.
Aellieh luejhtieh mijjem gïehtjelimmiej sïjse, vaallah vaarjelh mijjem bahheste.
Juktie rïjhke lea dov, faamoe jïh earoe ihkuve aajkan.
Aamen

BUERIESJUGNIEDASSE - välsignelsen

Jupmele dijjem bueriesjugnede jïh dijjem vaarjele.
Jupmele jïjtse ååredæjjine dijjese tjuavka jïh dijjem aarmode.
Jupmele jïjtse ååredæjjam dijjen gåajkoe jarkoe jïh dijjese raeffiem vadta.
Aehtjien jïh Baernien jïh aejlies Voejkenen nommesne.
Aamen

APOSTOLISKA TROSBEKÄNNELSEN PÅ SYDSAMISKA

Mijjieh Jupmele Aahtjan jaehkebe, faamoehkommes,
elmien jih eatnemen sjugniedæjjese.
Mijjieh Jeesus Kristusasse jaehkebe,
Jupmelen aajnege baarnan, mijjen Åajvan,
gie Aejlies Voejkenen baaktoe åedtjine sjidti,
Maarja niejteste reakasovvi,
Pååntijus Pijlatussen baelien njåvtasovvi,
kroessese noeresovvi, jeemi jih kroeptese biejesovvi,
våålese jaemederijhkese vöölki,
gåalmeden biejjien jaemiedistie tjuedtjeli,
bæjjese alman vöölki,
Jupmelen, faamoehkommes Aehtjien, åelkies bielesne tjahkan,
gubpede viht edtja bååstede båetedh,
jielije jih åemie almetjidie dööpmedh.
Mijjieh aejlies Voejkenassese jaahkam,
gærhkoen aejlies ektievoeteste,
aejlies almetji tjåanghkenæmman, sådtoej luejhtiemasse,
åedtjien tjuedtjielæmman jih ihkuve jueliemasse.