Mijjen Aehtjie

Meehten vaentjele kapihtele 6, vïersh 9–15

Mijjen Aehtjie lea rohkelasse dan bïjre mah leah vihkeles. Mijjieh rohkelibie veartene galka sijjiem sjïdtedh maam Jupmele sjugniedamme dïsse guktie galka årrodh. Mijjieh aaj rohkelibie mijjieh galkebe åadtjodh maam daarpesjibie jïh maehtebe jieledh guktie Jupmele sæjhta mijjieh galkebe jieledh.

Mijjieh soptsestibie goh maanine elmien eejhtegasse

Dej voestes baakoejgujmie rohkelassesne Jesus aalka: Mijjen aehtjie. Ibie Jupmielasse rohkelh goh ammes almetjh, mijjen lea Jupmelen vaajtelamme jïh gieries maanah gie lea mijjen elmien eejhtege. Jesus Jupmielinie soptseste vuekine mij vuesehte Jupmelen lea lïhke jïh almetjen jieledem damta buerebe enn mijjieh mijjiem damtebe. Seamma aejkien Jupmele aejlies jïh stuerebe gaajhkijste. 

Vihkeles åssjaldahke kristeles jaahkosne lea rohkelasse mijjien jaahkoem hammode jïh dan gaavhtan aaj mijjiem hammode. Rohkelidh guktie Jesus mijjiem lïeri rohkelidh lea dan gaavhtan vihkele gærhkoen jieliedisnie. Fïerhte kristegassje lea dan laavkoemisnie bööremem åådtjeme. Jïh dïhte sæjhta jiehtedh Kristusen learohkh årrodh jïh haarjanidh seammalaakan sjïdtedh. Gosse dah voestes learohkh Jesusem birrieh dejtie lïeredh rohkelidh dellie dah aaj vaajtelin dan rohkelassesne sjïdtedidh goh Jesusen learohkh.

Mijjen aehtjie lea rohkelasse mij galhkeme hammoedamme. Dam rohkelidh ij vuastelh destie jïjtje rohkelassem Jupmielasse hammoedidh dej baakoejgujmie mah leah lïhkemes, jallh baakohts rohkelidh. Dej gaervies rohkelassigujmie mah gærhkoe jåarhka tjuekielåhkoej mietie ektie mierieh darjoeh mah mijjese viehkine rohkelidh.

Rohkelasse aarebi gåhtjoeji Aehtjie mijjen

Dïhte jarkoestimmie Åejvien rohkelasseste maam mijjieh daelie nuhtjebe lea gaskoeh 1980-låhkoste jïh aalka baakoejgujmie Mijjen aehtjie. Dïhte mubpie mij aarebi jarkoestamme eelkie baakoejgujmie Aehtjie mijjen. Gellie gïeh rohkelassem lïerin dejnie aarebi jarkoestimmien, ennje jåerhkieh nommem Aehtjie mijjen nuhtjedh.

Minngemes jarkoestimmie darjoejin juktie sïjhtin lïhkebe dïsse aalkoe grekegïelen rohkelassese båetedh.

Kristegassjh gaajhkene tïjjine seamma rohkelassem rohkelamme

Gaajhkh kristegassjh gaajhkene tïjjine jïh gaajhkene sijjesne Hearran rohkelassem rohkelieh lea dan jeenjemes kronkreete væhta abpe dan veartenevijries gærhkoe iktedieh Kristusen luvnie.

Mijjieh rohkelassem Jesusen ektesne rohkelibie

Teologijen gïhtjedimmie

“Lïerh mijjiem rohkelidh” learohkh Jesusasse jiehtieh.

Jesus vaestede dan mietie tjïelkemes rohkelasseinstruksjovnem vedtedh maam maahta ussjedidh. Illeldahke sjïdti kristeles gærhkoen jeenjemes jarnges rohkelasse: Åejvien rohkelasse, vuj Mijjen Aehtjie guktie dan nomme aaj.

“Gosse galkede rohkelidh galkede jiehtedh” Jesus aalka. Dan minngesne dah baakoeh båetieh mah almetjh dan mænngan leah rohkelamme:

Mijjen Aehtjie guhte leah elmierïjhkesne.
Baajh dov nommem aejliestovvedh.
Baajh dov rïjhkem båetedh.

Baajh dov syjhtedem eatnamisnie sjïdtedh guktie elmierïjhkesne.
Vedtieh mijjese daan biejjien 
mijjen beajjetje laejpiem.

Luejhtieh mijjeste maam mijjieh meadteme guktie mijjieh luejhtebe 
dejstie guhth mijjese meadteme.
Aellieh luejhtieh mijjem gïehtjelimmiej sïjse, vaallah vaarjelh mijjem bahheste.

Juktie rïjhke lea dov, 
faamoe jïh earoe ihkuve aajkan. 

 Aamen. 

Lïhke relasjovnine Jupmielinie

Mijjen aehtjie. Ibie Jupmielasse rohkelh goh ammes almetjh, mijjen lea Jupmelen vaajtelamme jïh gieries maanah gie lea mijjen elmien eejhtege. Jesus Jupmielinie soptseste vuekine mij vuesehte Jupmelen lea lïhke jïh almetjen jieledem damta buerebe enn mijjieh mijjiem damtebe. Seamma aejkien Jupmele aejlies jïh stuerebe gaajhkijste. 

Rohkelasse jåarhka. Baajh dov nommem aejliestovvedh, dam mujhtieji. Mijjieh almetjh åadtjobe Jupmelem lïhkebe båetedh mij lea aejlies. Mohte guktie lea relasjovnine dellie tjoerebe mubpiem krööhkestidh guktie dïhte lea. Dan gaavhtan mijjieh rohkelibie Jupmelen nommem aejliestovvedh mijjese.

Baajh dov rïjhkem båetedh. Dej baakoejgujmie mijjieh rohkelibie gaajhkem galka sjïdtedh guktie Jupmele sæjhta veartene maam sjugniedi galka årrodh. Jupmelen rïjhke galka båetedh. Jåerhkeme tjïelkeste guktie galka Jupmelen rïjhkesne årrodh. Jupmelen rïjhke dellie Jupmelen elmien væljoe aaj veartanisnie: Baajh dov syjhtedem sjïdtedh. Desnie almetjh gaajhkem utnieh maam mijjieh biejjeste beajjan daarpesjibie: Vedtieh mijjese daan biejjien mijjen fïerhten-beajjetje laejpiem.

Desnie mijjieh jielebe luejhtemen relasjovnine: Luejhtieh mijjeste maam mijjieh meadteme guktie mijjieh luejhtebe destie guhth mijjese meadteme. Desnie ibie pryövesovvh jienebh enn mijjieh maehtebe darjodh jïh gusnie bahhasvoete Jupmelen buerievoeteste vitnesåvva: Aellieh luejhtieh mijjem gïehtjelimmiej sïjse, valla vaarjelh mijjem bahheste.

Jupmelen rïjhke joe gååvnese

Dïhte Jupmelen rïjhke maam mijjieh sïjhtebe gååvnese seamma tïjjesne goh realiteete mijjen gaskesne jïh goh båetije biejjiej tsiehkie mij ij ennje gååvnesh. Dan elliesvoetesne dïhte båata gosse Jesus lea bååstide båateme. Mohte joe daesnie jïh daelie Jupmelen rïjhke vååjnoe fïerhten aejkien gosse maam akt mejtie mijjieh rohkelibie Mijjen Aehtjie rohkelassesne saatnan sjædta.

Juktie rïjhke lea dov, faamoe jïh earoe ihkuven aajkan. Rohkelassen galhkuve bååstide båata Jupmelen stoerrevoetese. Dïhte lea Jupmele mij lea Jupmele. Mijjieh almetjh libie almetjh. Aaj dan våaromen åssjele lea tsiehkesne mij lea Jupmelen rïjhkesne.

Kristeles soptsesinie guktie meadtemem sjïdti almetjen jïh Jupmelen gaske, dïhte maam gohtje sådtoedimmiem, almetjen væljoe jijhti Jupmelem sjïdtedh lea aalkoesådtoen hammosne. Jïjnjh destruktiviteeth veartanisnie maahta dïsse relateeredh. Gaajhkh goh faamoem mïedtelidh jïh almetjh eksploateeredh, mijjien aejkien nåhtoe eatnemen ekologijen vierhtijste, gïejh vedtieh guktie almetje såvma dan lea reakta mubpieh bielieh sjugniedimmeste dan nualan bïejedh. Jupmelen rïjhkesne öörnege rïekteslaakan viht. Faamoe jïh earoeh lea ihkuven aajkan Jupmelen luvnie.

Dïhte minngemes earoem jeenjemes daaletjen bijpelejarkoestimmine faatoes. Dïhte dan gaavhtan dïhte histovrijen mietie mænnan lissiehtamme. Mohte dïhte læjhkan tjarke sijjiem gærhkoen jieliedisnie åtna. Abpe dan veartenevijries gærhkoe dam meatan åtna Åejvien rohkelassesne.

Rohkelasse mijjiem hammode

Vihkeles åssjaldahke kristeles aerpievuekesne lea rohkelasse mijjen jaahkoem jïh dan gaavhtan aaj mijjiem hammode. Baakoejgujmie Mijjen Aehtjie rohkelidh, rohkelidh guktie Jesus mijjiem lïeri lea dan gaavhtan vihkele gærhkoen jieliedisnie. Fïerhte kristegassje dan jïjtje laavkoemisnie gåhtjomem åådtjeme goh Kristusen learohke haarjene dan plïeresne sjïdtedh.

Martin Luther såårne kristeles almetje fïerhten biejjien tjuara dan laavkoemasse jårrelidh. Dïhte kristeles jielede fïerhten biejjien jeala. Ij maehtieh dejnie orrijidh.

Gosse dah voestes learohkh Jesusem birrieh dejtie lïeredh rohkelidh ij lij vajtelasse dejstie gïeh idtjin maehtieh rohkelidh. Rohkelidh lij iemie dennie kultuvresne gusnie dah jieliejin. Learohki gyhtjelassesne lij vajtelasse dej rohkelassesne sjïdtedidh – viehkiem åadtjodh goh Jesusen learohkh rohkelidh seammalaakan.

Dïhte sjïere hammoe man Mijjen Aehtjie åtna ij vuastelh guktie maahta jïjtjen rohkelassem Jupmielasse hammoedidh dej baakoejgujmie mah leah mov lïhkemes.

Ij gan naan tsælloe gååvnesh Jesusen haestemen “Gosse rohkelidie galkede soptsestidh” jïh dan baakohts rohkelassen gaskem mij Bijpele aejlies Voejkenen. Mohte dej sjïere rohkelassigujmie mah gærhkoe jaepielåhkoej mietie tradeereme mijjieh mierieh åadtjodh mestie stabiliteetem åadtjobe mijjen rohkelassese.

Dah tjaebpies baakoeh Mijjen aehtjie rohkelassesne muvhtene maehtieh gåarhmede damtedh dellie gaajhkh vaane rohkelæjjah daejrieh. Mohte mov vajtelasse ij leah dan “baajh dov syjhtedem eatnamisnie sjïdtedh” goh “baajh mov syjhtedem eatnamisnie sjïdtedh”. Dellie maehtede dejtie tjïrkes baakoeh Mijjen aehtjie rohkelassesne viehkine årrodh. Maahta jåerhkedh baakoejgujmie jïh dellie Jesusen rohkelasse maahta mijjiem guedtedh.

Rohkelassese sjïdtedidh

Rohkelassen sïjse sjïdtedidh maam Jesus mijjiem lïeri lea dan bïjre maam Jesus sæjhta Jupmielasse jiehtedh lea maam mijjieh sïjhtebe Jupmielasse jiehtedh. Baakoeh Mijjen Aehtjie rohkelassesne darjodh goh mijjen baakoeh lea vuekie gosse Jesus mijjesne rohkele. Dan mietie maahta mov syjhtede seammalaakan sjïdtedh maam Jesus åålegh mijjien elmien aahtjan jeahta.

Gaajhkh kristegassjh gaajhkene tïjjine jïh gaajhkene sijjesne Åejvien rohkelassem rohkelieh lea dan jeenjemes konkreete væhta abpe dan veartenevijries gærhkoe iktedieh Kristusen luvnie. Daesnie jïh daelie mijjieh bööresåvva meatan dennie væhtesne.