Áhttje Mijá – mij råhkålip råhkålimev ålles väráldijn

Toeologalasj tjiegŋodibme - Áhttje Mijá

Åhpadisålmmå ádnun oahppat råhkålit

Áhttje Mijá l ristagis girkko ájnnasamos råhkålvis. Åpadisålmmå javllin Jesusij: "Åhpada mijáv råhkålit". Jesus vásstedij åhpadisålmmåjt vatte sidjij bágojt majt väráltvijdes girkko dat rájes la lávllum.

Áhttje mijá guhti le almen.
Ájlistuvvus duv namma.
Båhtus duv rijkka.
Sjaddus duv sidot,
gåk almen, nåv aj ednamin.
Vatte midjij uddni
mijá bäjvvásasj lájbev.
Ja luojte midjij suttojdimme ándagis,
nåv gåk mij aj luojttep mijá velgulattjajda.
Ja ale mijáv gähttjalibmáj lájddi,
ájnat várjjala mijáv bahás.
Juhte duv le rijkka
ja fábmo ja herlukvuohta
ihkeven ájggáj.
Amen.

(Matteusevangeliet kapitel 6: 9–15)

Áhttje Mijá l råhkålvis gájka birra mij la ájnas. Mij råhkålip värált galggá sjaddat sadjáj mav Jubmel la sjivnnjedam dav årrot. Mij råhkålip aj mij galggap oadtjot majt mij dárbahip ja mij gálggap máhttet viessot nåv gåk Jubmel mijáv sihtá viessot.

Mij ságastip mánnán almmelasj äjgádij

Vuostasj bágoj råhkålvisán Jesus vaddá buorre buojkulvisáv: Áhttje mijá. Mij ep jårgijda Jubmelijn amugin, ájnat sávadum ja iehtsedum máná Jubmelij gut la mijá almmelasj äjgát. Jesus ságasj Jubmelijn vuogen mij vuoset Jubmel la lahka ja dåbddå almalasj viessomav buorebut gå mij dåbddåp iehtjama. Jubmel la avtabále ájlis ja stuoráp gå gájkka.

Ájnas ájádus ristagis árbbedáben la råhkålvis hábbmi mijá jáhkov ja dajna iehtjama. Råhkålit nåv gåk Jesus la mijáv åhpadam la danen ájnas girkko iellemin. Juohkka ristagis la ietjas gástadimen oadtjum gåhtjulvisáv. Merkaj åhpadisålmmån Kristusij ja hárjjidallat ienebut suv sjimustahttet. Gå vuostasj åhpadisålmmå máddin Jesusav sijáv åhpadit råhkålit, de siján lij aj sávadus oadtjot åvddånit sijá råhkålvisán åhpadisålmmån Jesusij.

Áhttje Mijá l ållåsijhábmádum råhkålvis. Råhkålit dav ij la vuosstebiellen iesj hábmádit råhkålvisájt Jubmelij, bágoj ma li allasis ájnnasabmusa jali råhkålvisájn bágodak. Ållisijhábmádum råhkålvisáj majt girkko l åvddåjbuktám jahketjuodijt dahki aktisasj struktuvrav mij mijáv viehket råhkålit.

Råhkålvis åvdebut gåhtjuduváj Áhttje miján

Härrá råhkålvisá jårggålimev mav mij adnep uddni l 1980-lågo gaskos ja álggá bagoj Mijá Áhttje mijá. Åvdep jårggålibme álgij bágoj gåmoårnigin - Áhttje Mijá. Ållusa gudi åhpadin råhkålvisá åvdep jårggålime ájgen, li álu joarkkám adnet namáv Áhttje mijá. Samegielak tevstan la Áhttje Mijá.

Maŋemus jårggålibme dagáduváj lahkanittjat álggo grehkalasj hábmádimev.

Ristagisá li gájkajn ájgijn råhkålam sämmi råhkålvisáv 

Áhttje Mijá l råhkåluvvam gájkka ristagisájs gájkajn ájgijn ja sajijn de l akta konkrehtalamos merkajs ålles väráltvijdes girkko moattebájnukvuodanis la aktisasj Kristusin.

Mij råhkålip råhkålvisáv aktan Jesusijn
Toeologalasj tjiegŋodibme

"Åhpada mijáv råhkålit", åhpadisålmmå javlli Jesusij. Jesus vásstet vatte tjielgukamos råhkålvisbágádusáv mav máhttá gåvådit. Boados sjattaj ristagis girkko ájnnamos råhkålvis. Härrá råhkålvis, jali Áhttje Mijá, nåv gåk aj gåhtjuduvvá.

"Gå dij råhkålihpit de dij galggabihtit javllat", Jesus álgat. De bágo båhti majt ulmutja dat rájes li råhkålam.

Gå Jesusus mierret vaddet nåv tjielgga bagádusáv de l gávnnusuvvam vattáldahkan ulmutjijda ja ristagis girkkuj. Mij lip oadtjum råhkålvisáv mav mij máhttep gåhtjudit "råhkålvissan mav Jesus iesj la åhpadam mijáv".

Áhttje Mijájn mij råhkålip ij dåssjå val Jubmelij, ájnat aj aktan Jesusijn. Juohkka bále gå mij råhkålip Áhttje Mijáv de mij tjuottjadip sijddulakkoj Jesusijn. Sujna aktan mij råhkålip gájka birra mij la ájnas. Mij råhkålip värált galggá sjaddat sadjen masi Jubmel sjivnnjedij dav. Mij råhkålip aj mij galggap oadtjot mav ij dárbahip ja mij galggap máhttet viessot nåv gåk Jubmel sihtá mij galggap viessot.

Lahka gasskavuohta Jubmelij

Áhttje Mijá Jesus juo vuostasj bágojn vuoset ájádallamvuogev. Mij ep råhkåla Jubmelij ámugin, ájnat nåv gåk sávadum ja iehtsedum máná Jubmelij gut la mijá almmelasj äjgát. Jesus ságasj Jubmelijn vuogen mij vuoset Jubmel la lahka ja Jubmel dåbddå almasjlasj viessomav buorebut gå mij dåbddåp iehtjama. Jubmel la avtabále stuorre ja ájlis.

Råhkålvisá joarkkem. Ájlistuvvus duv namma, mujttát dan birra. Mij ulmutja bessap láhkanit Jubmelij gut la ájlis. Valla jur degu ietjá gasskasaj gasskavuoda de dagáduvvá åvdåldimen mij roaddodip gut nubbe l ajtu. Danen mij råhkålip Jubmela namma galggá årrot basodum midjij.

Båhtus duv rijkka. Daj bágoj mij råhkålip gájkka galggá sjaddat nåv gåk Jubmel sihtá väráldav majt Jubmel la sjivnnjedam galggá bissot. Jubmela rijka galggá boahtet. Joarkkem tjielggi  massta vijor mij gåhtjoduvvá Jubmela rijkkan la dåbddomärkka. Jubmela rijkka mierkki Jubmela almmelasj sidot gávnnu aj ednamin. Sjaddus duv sidot. Danna gájkan ulmutjin la gájkka majt mij dárbahip biejves bäjvváj: Vatte mijdji uddni mijá bäjvvásaj lájbev.

Danna mij viessop såhpadum gasskavuodajn. Ja luojte midjij suttojdimme ándagis, nåv gåk mij aj luojttep. Mij danna ep gähttjaluvvá enabuv gå mav mij nagádip ja gånna bahá l oajtedum Jubmela buorrevuodas. Ja ale mijáv gähttjalibmáj lájddi ájnat várjjala mijáv bahás.

Jubmelarijkka juo gávnnu 

Jubmelarijkka mav mij råhkålip gávnnu avtabále máhttelis almmavuohtan mijá siegen ja boahtteájge vidjurin mij ij la ájn ålliduvvam. Ållesvuodanis boahtá iesski gå Jesus la moaddum.Valla juo dánna ja dálla Jubmela rijkka tjadát juohkka bále juoga dassta majt mij råhkålip Áhttje Miján ålliduvvá.

Duv le fábmo ja guddne ihkeven ájggáj, Råhkålvisá hiejttem máhttsá Jubmela stuorravuohtaj. Le Jubmel gut la Jubmel. Mij ulmutja lip ulmutja. Dát vuodo diehto aj gullu vidjurij mij la Jubmela rijkan.

Ristagis giehton birra gåktu sjattaj boarkka ulmutja ja Jubmela gasskan, mij gåhtjuduvvá suddogahttjamin, ilmmus jur almatja sidot iesj årrot Jubmel máttarsutto hámen. Edna håhkkidibme väráldin máhttá gasskavuodav adnet dan gassjelis vidjurij. Fábmoboastoanos ja fámodum ulmutjij ávkkimis, gitta mijá ájge ednama ekologalasj luohkoj ávkkimij, li merka gåktu ulmusj jáhkká sujna l riektá allasis válldet sjivnnjádusá ietjá åsijt. Jubmela rijkan la årnik ruopptot vattedum. Fábmo ja guddne l Jubmelin ihkeven ájggáj.

Hiejtedim hievedibme fájllu ienemus dálasjájggásasj rámatjårggålimijn. Oarre dasi l histårjålattjat jáhkedahtte l maŋep duodde. Valla danna l lijká nanos sajádahka girkko iellemin. Ålles värálvijdes girkko dav sebrudahttá Härrá råhkålvisán.

Råhkålvis mijáv bájnasj

Ájnas ájadus ristagis árbbedáben la råhkålvis hábbmi mijá jáhkov ja dajna iehtjama. Bágoj  Áhttje Miján råhkålit nåv gåk Jesus mijáv åhpadij la danen ájnas girkko iellemin. Juohkka ristagisán la ietjas gástadimen oadtjum gåhttjomav åhpadisålmmån Kristusij hárjjidit ienebut suv sjimustahttet.

Martin Luther hábmádij ássjev nåvgåk ristagis ulmusj juohkka biejve hähttu jårgijdit ietjas gástadibmáj. Guosská ristagis iellemij mij aktelattjat åvddån. Dat ij la mige majna gärggá.

Gå vuostasj åhpadisålmmå máddin Jesusav åhpadit sijáv råhkålit de ij lim ga sávadus moattet ulmutjijs gudi lidjin ållu diehtemahttá ássjen. Råhkålit lij ållu diehttelis kultuvran manna sij viessun. Åhpadisålmmåj gatjálvisán lij sávadus åvddånit ietjasa råhkålvisán - oadtjot viehkev åhpadisålmmån Jesusij råhkåli nåvgåk sån.

Mierredum hámen nåv gåk la Áhttje Miján ij la vuosstebielle luojvoj hábmádit ietjas råhkålvisáv Jubmelij, bágoj ma li munji ájnnasabmusa.

Ij la ga rijddo Jesusa gåhtjulvisá gaskan "Gå dij råhkålihpit de dij galggabihtit javllat" ja bágodak råhkålvisá gaskan mav Rámát aktit ajlis Vuojŋŋanisájn. Valla nanos råvkålvisáj baktu majt girkko l diededam njálmalattjat jahketjuodij tjadá de mij oadtjop stuktuvrav mij máhttá vaddet stáigukvuodav mijá råhkålvissaj.

Gájkka vánek råhkådalle diehti tjáppa bágo Áhttje Miján máhtti skuohpat. Duolloj dálloj la muv sisŋep sávadus ij la nåv ednagit "sjaddus duv sidot" nåv gåk "sjaddus muv sidot". Dalloj máhtti mierredum hábmádime Áhttje Miján årrot viehkken. Mahttelis ja joarkket råhkålit bágojn ja dibddet Jesusa råhkålvishábmádimjt doarjjot mijáv.

Lahkanit råhkålvisán

Lahknit råhkålvisán mav Jesus la åhpadam mijáv la dibddet mav Jesus sihtá javllat Jubmelij enabut sjaddat mav mij aj sihtap javllat. Dahkat bágojt Áhttje Miján mijá iehtjasimme la vuohke dibddet Jesusav råhkålit miján. Suojmma máhttá muv iehtjam sidot sjaddat avtalágásjvuodan majna Jesus agev javllá mijá almmelasj áhttjáj.

Gå Härrá råhkålvis la råhkåluvvam gájkka ristagisájs gájkka ájgen ja gájkka sajijn de l akta konkrehtalamos merkajs ålles väráltvijdes girkko, vájku gájkka moattebájnukvuodanis, la aktidum Kristusin. Dánna ja dálla mij gåhtjoduvvap oasálasstet dan merkan.